Wereldwolven – Japan kijkt naar de wolf als oplossing

Japan voert opnieuw een debat dat in veel landen herkenbaar is: hoe herstel je een ecosysteem dat uit balans is geraakt? Het land kampt met snel groeiende populaties herten, wilde zwijnen en zelfs apen die landbouw en natuur beschadigen en verkeersincidenten veroorzaken. De schade loopt jaarlijks op tot miljarden yen.

Door Stichting Werkgroep Wolf Leusden, 04 november 2025

Met een krimpend en vergrijzend platteland is actieve jacht geen duurzame oplossing meer. Daarom wint een voorstel terrein dat tot voor kort als ondenkbaar gold: gecontroleerde herintroductie van wolven. De Japan Wolf Association pleit voor kleine proefpopulaties in afgelegen gebieden, om natuurlijke predatie terug te brengen en afhankelijkheid van menselijk ingrijpen te verminderen.

Het plan is concreet: wolven uit China voor de zuidelijke eilanden, robuustere Siberische wolven voor Hokkaido. Ecologisch haalbaar, volgens voorstanders. Politiek gevoelig, zoals overal waar de wolf terugkeert.

Wat Japan uniek maakt, is dat het wolvenvraagstuk niet alleen toekomstgericht is. Het gaat ook over het verleden — en mogelijk het heden.

Uitgestorven… of niet?

Officieel stierf de Japanse wolf uit begin 1900. Het laatste erkende exemplaar werd in 1905 gekocht door een zooloog; de huid ligt nu in het Natural History Museum in Londen (bron: BBC Future, 2019).

Maar het verhaal is nooit echt afgesloten.

In de jaren ’70 hoorde bergbeklimmer Hiroshi Yagi ’s nachts gehuil in de bergen van Chichibu Tama Kai. Geen toeristisch park, maar ruige wildernis. Hij bleef zoeken. In 1996 zag hij een wolfachtig dier op twee meter afstand en maakte negentien foto’s.  Een vooraanstaande Japanse zoöloog noemde het dier “extremely wolf-like” (BBC).

De zoektocht werd professioneler. Yagi plaatste 70 infraroodcamera’s en legde een howl vast die door een specialist met 99,5% zekerheid werd gematcht aan een wolf, vergeleken met een Oost-Aziatische wolf in een Japanse dierentuin, inclusief certificaat van echtheid (BBC).

Geen sluitend bewijs — maar in afgelegen ecosystemen is lokale data vaak de beste data, zoals internationale ecologen in datzelfde BBC-stuk aangeven.

Geen mystiek, maar functie

Folklore en geschiedenis geven de wolf culturele lading, maar het ecologische punt is helder: ecosystemen met apex-predatoren functioneren beter, sneller en goedkoper.

Japan kiest voor die logica. Het gaat niet om sentiment, maar om systeemwerking.

En terwijl Japan onderzoekt en plant, voeren we in Nederland drone-controles uit, schermen velden af en proberen we natuur te beheren met een steeds ouder wordende vrijwilligers-jachtpopulatie.

Japan als blauwdruk voor Nederland

Nederland zit in een vergelijkbare situatie: miljoenen hoefdieren, teruglopende jachtcapaciteit en steeds complexer faunabeheer. We sturen drones en 80-plussers het veld in om een probleem op te lossen dat een predator van 35 kilo in één winter structureler aanpakt. Het zou verstandig zijn om — net als Japan — te kijken naar natuurlijke regulatie in plaats van beheer als eindeloos arbeidsvraagstuk.

De vergelijking is eenvoudig: Japan kijkt vooruit. Wij dweilen.

De “spookwolf” als les in aanwezigheid

Of de Japanse wolf fysiek nog bestaat of niet, hij blijft aanwezig in het publieke gesprek. Dat is de essentie van een functionerende predator in een samenleving: een combinatie van respect en realisme, zonder hysterie of romantisering. De vraag of de Japanse wolf werkelijk nog leeft, is minder relevant dan het feit dat hij uit het debat nooit is verdwenen.

Dat is de kernfunctie van een apex-predator: invloed uitoefenen zonder altijd zichtbaar te zijn.

Politieke realiteit

In een vergrijzende samenleving wordt arbeid een schaarse hulpbron. Een predator werkt zonder loon, zonder rooster en zonder subsidie. Waar menselijke capaciteit schaars wordt, krijgt natuurlijke capaciteit vanzelf een rationele rol. Dat geldt in Japan — en in Nederland net zo goed.

Japan kiest voor arbeidsbesparing in natuurbeheer; een predator vervult taken die anders mensenuren kosten.

In een vergrijzend land wordt dat argument onvermijdelijk ook hier relevant.

Naar een volwassen wolfdiscussie

Japan laat zien hoe het kan: geen mythes, geen hysterie, maar een nuchtere analyse van systeemwerking. Het gaat niet om houden-van-wolven. Het gaat om een keuze: een ecosysteem dat zichzelf herstelt, of één dat wij voor altijd moeten blijven repareren.

Bron: BBC Future (William Park & Johanna Airth, 2019)