Banner: Bram. De fotograaf  mag contact met ons opnemen voor de copyrights

Geen lone wolves, maar familiedieren 

Wolven zijn allesbehalve eenzaam. Ze leven in hechte roedels, meestal geleid door een monogaam koppel dat jarenlang samen blijft. Neem Akéla: in 2018 trok hij ruim 500 kilometer van Polen naar de Hoge Venen in België om een eigen territorium te vinden, ver weg van zijn geboortegrond – een manier om inteelt te voorkomen. Eenmaal gesetteld, markeerde hij zijn gebied met geursporen: urine, uitwerpselen en boomschuring. Een wolvin die zijn geur aantrekkelijk vindt, volgt het spoor. Als het klikt, is de match snel gemaakt. Geen flitsliefde, maar een doordachte connectie.

Liefde in de late winter 

De liefde bloeit tussen januari en maart. Dagenlang stoeien ze, likken, snuffelen en huilen zachtjes. National Geographic noemde het in 2023 zelfs ‘liefdesduetten’ – synchroon gehuil als teken van verbondenheid. Als het vertrouwen er is, vindt de paring plaats, diep in het bos, zonder pottenkijkers. Ongeveer 63 dagen later – perfect getimed met de lente en de overvloed aan prooidieren – worden de welpen geboren.

Een huisje in het bos 

Zodra de wolvin drachtig is, zoekt ze een veilige plek om te werpen. Soms past ze een dassenhol aan, soms graaft ze er zelf één, bij voorkeur in de buurt van water. 

Meerdere uitgangen? Check. 

Schoon en geurvrij om roofdieren af te schrikken? Absoluut. 

Meestal worden er drie tot zeven welpen geboren. De roedel is een gezin: pa en ma leiden, oudere jongen helpen mee, en andere paringen zijn niet toegestaan. Wie het toch probeert, krijgt op z’n donder.

Niet altijd pais en vree 

Maar het gaat niet altijd soepel. Jonge reuen dagen soms de dominante man uit – dat leidt tot gevechten of vertrek. Wolvinnen zijn kieskeurig: ze accepteren niet zomaar iedereen. Een studie uit 2024 (University of Minnesota) laat zien dat ze ongewenste avances resoluut afwijzen. Normaal paren ouders elk voorjaar opnieuw, maar als een van hen sterft, wankelt de structuur. Jonge wolven missen dan ervaring, jagen slecht en vallen eerder vee aan. De balans is weg.

Familiedrama op de Veluwe 

Familiedrama op de Veluwe In 2024 voltrok zich een dramatisch verhaal op de Zuidwest-Veluwe. Kenny (GW3425m), zoon van het Belgische koppel August & Noëlla, en de Duitse wolvin Alpina (GW3012f) vormden een sterk paar. In 2023 kregen ze zeven welpen. In 2024 overtroffen ze zichzelf: elf jongen (volgens sommige bronnen zelfs twaalf) zagen het levenslicht. Een Belgisch-Duitse roedel bloeide op, midden in het Nederlandse landschap. Maar het sprookje eindigde abrupt. 

Op 14 augustus werd Alpina dood aangetroffen in De Hoge Veluwe, men beweert door een conflict met een andere roedel. Tien dagen later, op 24 augustus, werd Kenny doodgereden op een weg aan de rand van de Veluwe, vermoedelijk op zoek naar voedsel of zijn familie.

Het verdriet bleef zich opstapelen. Van de elf – mogelijk twaalf – welpen overleefden er slechts vier de herfst. Drie werden doodgereden op de Harderwijkerweg (N310), tussen Otterlo en het ecoduct bij Oud Reemst. Nog eens drie vonden elders op de Veluwe de dood onder het verkeer. De zevende werd levenloos aangetroffen binnen de grenzen van De Hoge Veluwe, vermoedelijk omgekomen tijdens een territoriumgevecht – al blijft de ware toedracht in nevelen gehuld, aldus BIJ12.

De vier overlevenden worden geleid door twee oudere broer-zussen uit het nest van 2023. Jong, onervaren, maar gedwongen volwassen. In een wending die zelden voorkomt, hebben zij zich gevormd tot een koppel (incest is bij wolven doorgaans taboe). Een uitzonderlijke, maar evolutionair begrijpelijke keuze – ingegeven door de noodzaak om te overleven in een uitgedund roedelverband.

Hun kleine roedel is fragiel: één welp sleept zich voort met een gebroken poot, een ander loopt mank. Zonder ouders rest enkel het instinct – een innerlijk kompas dat nog maar nauwelijks gevormd is.

Monogaam tot de dood 

Zolang ouders leven, blijft de roedel stabiel. Mannetjes vertrekken vaak op avontuur zodra ze volwassen zijn, vrouwtjes blijven vaker in de buurt. Ouders jagen samen, zorgen samen en blijven in de meeste gevallen levenslang bij elkaar. Onderzoek uit Yellowstone laat zien dat 85% van de dominante paren tot de dood trouw blijven. Toch zijn er uitzonderingen: als een partner sterft, vindt de ander soms snel een nieuwe match. 

Onze werkgroep vroeg wolvenexpert Rick van Malssen naar de feiten. Zijn antwoord: “Ja, wolven zijn monogaam. Ze leven in familieverband: pa, ma en de kinderen.” 

National Geographic en het Wolf Conservation Center bevestigen dat beeld. “Vreemdgaan” is zeldzaam – minder dan 5% van de gevallen, meestal bij sociale onrust of voedseltekort. 

Casanova wolven vormen een uitzondering. Een mannelijke wolf die er niet in slaagt een eigen territorium te vestigen of een partner te vinden, kiest soms voor een andere strategie: hij paart met dochters uit een bestaande roedel, zonder zelf deel uit te maken van dat territorium. Zulke zwervende reuen worden ook wel 'casanovawolven' genoemd.. In tegenstelling tot de vader-reu van de roedel, vormen zij geen hecht broedpaar met het vrouwtje, maar blijven op afstand. Toch kunnen ze meerdere teefjes in dezelfde groep bevruchten, zoals ook is waargenomen in Yellowstone National Park. 

In maart 2025 deelde @WolfScience een video van een wolvenpaar in Noord-Amerika dat na zeven jaar nog steeds synchroon jaagde. Een diepe band, zichtbaar in elke beweging.

Nieuwe kansen 

Ook zwervende wolven zijn belangrijk. Ze brengen nieuwe genen mee en helpen inteelt voorkomen. @NatureObs meldde in maart 2025 een mannetje dat 300 kilometer aflegde en met een onbekende wolvin een nieuwe roedel vormde – precies zoals Akéla jaren eerder deed. Een stabiel wolventerritorium is essentieel. Wolven markeren het met geursporen, zoals urine, uitwerpselen en schraapsporen van hun poten. Zo weten anderen: dit gebied is bezet. De grootte varieert, afhankelijk van prooiaanbod, en kan oplopen tot 2.000 vierkante kilometer.

Een sprankje lente? 

Ondanks het verdriet op de Veluwe gaat het leven verder. Misschien krijgen andere koppels – zoals Eva en Bram, als hij nog leeft – dit voorjaar welpen. De zon schijnt, de lente is begonnen. En wolven doen wat ze altijd doen: doorgaan. Samen, trouw, met of zonder littekens. Dat is het echte familieleven van wolven.